Những lưu ý khi tự điều trị thoái hóa khớp

Ngày cập nhật: 01/10/2015

Mục tiêu điều trị thoái hóa khớp bao gồm giảm đau và tăng cường sự vận động của khớp nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

        Thoái hóa khớp (Osteoarthritis – OA) là một bệnh lý thoái hóa khớp, được xem là dạng phổ biến nhất của viêm khớp. OA đặc trưng bởi sự mềm dần và thoái hóa/ phá hủy của sụn giữa các xương, dẫn đến các xương cọ xát với nhau và gây sưng, đau. Hiệp hội Khớp học Mỹ ước tính rằng 27 triệu người ở Mỹ mắc thoái hóa khớp ở mức độ nào đó (bảng). Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật (CDC) ước tính rằng 57 triệu người sẽ mắc viêm khớp vào năm 2030.

        Mặc dù thoái hóa khớp có thể xảy ra ở bất cứ khớp nào, nhưng phổ biến nhất vẫn là những khớp chịu sức nặng của cơ thể ở hông, đầu gối và lưng dưới. Thoái hóa khớp cũng có thể ảnh hưởng tới khớp cổ, khớp ngón tay nhỏ, khớp nối của ngón tay cái và ngón chân cái. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật, tuổi tác và béo phì là những yếu tố góp phần làm tăng số lượng các trường hợp thoái hóa khớp.

Những lưu ý khi tự điều trị thoái hóa khớp

BẢNG: Những điều về thoái hóa khớp từ Hiệp hội Khớp học

  • Thoái hóa khớp (OA) ước tính ảnh hưởng tới 27 triệu người Mỹ.
  • Sau tuổi 50, phụ nữ thường bị ảnh hưởng nhiều hơn nam giới.
  • Nhìn chung, các triệu chứng của thoái hóa khớp biểu hiện sau độ tuổi 40 và diến tiến từ từ.
  • Mất chức năng của khớp do thoái hóa khớp là yếu tố chính dẫn tới mất khả năng làm việc và giảm chất lượng cuộc sống.
  • Giảm cân ít nhất 11 lb (~ 5 kg) có thể làm giảm nguy cơ tiến triển thoái hóa khớp gối lên đến 50% ở một số phụ nữ.
  • Điều trị thoái hóa khớp phụ thuộc vào mức độ nặng của các triệu chứng trên bệnh nhân. Mục tiêu là giảm đau và cải thiện sự vận động của khớp.
  • Nhìn chung, kế hoạch điều trị bao gồm kết hợp thuốc, nghỉ ngơi, sử dụng các thiết bị bảo vệ khớp, tiến hành phương pháp nóng hoặc lạnh để giảm đau và các liệu pháp vật lý trị liệu, liệu pháp nghề nghiệp.
  • Một vài nghiên cưu cho thấy các chế phẩm bổ sung như glucosamine và chondroitin làm giảm đau và cải thiện chức năng của khớp ở những bệnh nhân có thoái hóa khớp gối nặng.

 

Điều trị

      Nhìn chung, mục tiêu điều trị thoái hóa khớp bao gồm giảm đau và tăng cường sự vận động của khớp nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Theo cuốn “Handbook of Nonprescription Drugs”, chỉ có cơn đau do thoái hóa khớp được phê duyệt cho tự điều trị sau khi có chẩn đoán bệnh ban đầu được thiết lập. Việc lựa chọn các biện pháp điều trị và xử trí bệnh thoái hóa khớp thường phụ thuộc vào mức độ của triệu chứng. Việc điều trị thường kết hợp nhiều thuốc, liệu pháp vật lý, nghỉ ngơi, liệu pháp nóng và lạnh, giảm cân và sử dụng các thiết bị hỗ trợ (như gậy chống, nẹp) hoặc phẫu thuật nhằm làm giảm đau đớn ở khớp.

Các thuốc giảm đau không kê đơn như là NSAIDs và paracetamol, thường được sử dụng trong điều trị thoái hóa khớp. Do đặc tính giảm các tác dụng không mong muốn so với NSAIDs nên paracetamol thường được lựa chọn để điều trị thoái hóa khớp khi viêm không phải là yếu tố chính hoặc cần phải xử trí và không chống chỉ định dùng paracetamol. Trước khi bắt đầu điều trị với các thuốc giảm đau không cần kê đơn, bệnh nhân nên được rà soát các chống chỉ định và các tương tác thuốc có thể có.

        Ngoài thuốc giảm đau toàn thân, có rất nhiều các sản phẩm dùng tại chỗ để điều trị đau khớp. Các thuốc dùng tại chỗ có thể sử dụng kết hợp với thuốc giảm đau đường uống hoặc dùng đơn độc để điều trị. Các chế phẩm tại chỗ có thể chứa 1 hoặc nhiều thành phần sau: methyl salicylate, camphor, menthol, methyl nicotinate, capsaicin và trolamine salicylate. Các chế phẩm tại chỗ có thể dưới dạng gel, xịt, thuốc mỡ, kem, lotion và miếng dán. Khi tư vấn, nên khuyên bệnh nhân chỉ sử dụng các chế phẩm tại chỗ ở những chỗ mà da vẫn còn nguyên vẹn, không được băng/buộc kín vùng đã bôi thuốc. Không nên sử dụng các thiết bị làm nóng kết hợp với các thuốc dùng tại chỗ. Sử dụng các miếng dán nhiệt một lần với các kích thước khác nhau để giảm đau khớp trong phương pháp điều trị nhiệt nóng kéo dài 8  -12 giờ.

         Một loạt các chế phẩm bổ sung như là glucosamine, chondroitin sulfate, methylsulfonylmethane (MSM), và S-adenosyl-L-methionine (SAM-e) đã được sử dụng để điều trị thoái hóa khớp và hỗ trợ hoạt động của khớp. Glucosamine và chondroitin là những chất bổ sung phổ biến nhất để điều trị thoái hóa khớp. Các chế phẩm của nhưng chất bổ sung này sẵn ở dạng đơn độc hoặc kết hợp. Các nghiên cứu cho thấy glucosamine sulfat không chỉ làm giảm đau liên quan tới thoái hóa khớp mà còn làm chậm tiến trình của bệnh. Glucosamine được phân loại vào nhóm mucopolysaccharide nội sinh được sử dụng trong quá trình tổng hợp sụn. Các tác dụng bất lợi phổ biến nhất của glucosamine bao gồm rối loạn tiêu hóa nhẹ, buồn nôn, ợ nóng và tiêu chảy, những tác dụng này có thể khắc phục bằng cách chia glucosamine thành những liều nhỏ và uống trong bữa ăn. Không nên sử dụng glucosamine cho những người gị dị ứng với động vật có vỏ (tôm, cua..). Với những bệnh nhân đái tháo đường có thể gây tăng đường huyết, vì vậy nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Chondroitin sulfat là glucosaminoglycan, một sản phẩm tự nhiên có trong và xung quanh sụn động vật, giúp sụn giữ nước. Tác dụng bất lợi phổ biến là rối loạn tiêu hóa nhẹ và buồn nôn.

Thuốc điều trị thoái khóa khớp

        MSM cũng được thêm vào trong rất nhiều sản phẩm bổ sung chứa glucosamine/chrondroitin. MSM là một nguồn chứa lưu huỳnh được giải phóng qua quá trình giáng hóa bởi vi khuẩn đường ruột. Mặc dù cơ chế chính xác liên quan tới thoái hóa khớp còn chưa rõ ràng nhưng MSM có một vai trò quan trọng trong việc duy trì tính đàn hồi và linh hoạt của các mô liên kết tạo thành sụn. Khi sử dụng chất bổ sung này, bệnh nhân có thể sẽ không cải thiện đau nhanh như là dùng NSAIDs hoặc paracetamol và hiệu quả điều trị có thể sẽ không rõ ràng sau một vài tuần vì vậy cần căn dặn bệnh nhân để đảm bảo tuân thủ điều trị.

        SAM-e có mặt trên thị trường và được biết đến nhiều nhất là một chất ổn định tâm thần. SAM-e được tổng hợp chủ yếu bởi gan.  Các bệnh lý về gan hoặc nồng độ vitamin B12 hoặc acid folic thấp có thể làm giảm nồng độ SAM-e. SAM-e không nên được sử dụng cùng thuốc chống trầm ảm và thuốc chủ vận 5-HT1 vì nó làm tăng nguy cơ hội chứng serotonin.

Vai trò của dược sĩ:

         Trước khi giới thiệu bất kỳ sản phẩm không kê đơn nào cho bệnh nhân thoái hóa khớp, dược sĩ nên đánh giá tính phù hợp của liệu pháp tự điều trị thông qua xem xét các triệu chứng của bệnh nhân, hỏi tiền sử bệnh, tiền sử sử dụng thuốc và dị ứng thuốc. Rà soát các tương tác thuốc – thuốc, các chống chỉ định có thể. Những bệnh nhân đang sử dụng các thuốc khác, có các bệnh lý mắc kèm, có thai hoặc cho con bú luôn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ trong số các sản phẩm này.

          Khi tư vấn, thông tin cho bệnh nhân và cách sử dụng đúng và các tác dụng bất lợi của thuốc. Những bệnh nhân có những cơn đau khớp nặng và dai dẳng nên có những đánh giá thêm và điều trị bởi bác sĩ nếu không cải thiện triệu chứng hoặc trầm trọng hơn. Nhắc nhở bệnh nhân tránh vận động mạnh, đi lại nhiều, nâng những đồ vật nặng vì nó có thể làm nặng thêm thoái hóa khớp, tuy nhiên, các hoạt động nhẹ đến trung bình lại có lợi. Các dược sĩ có thể đưa ra các khuyến cáo về các biện pháp không dùng thuốc mà bệnh nhân có thể kết hợp trong phác đồ điều trị của họ để giúp cải thiện đau khớp, các khuyến cáo có thể bao gồm phương pháp nóng hoặc lạnh, các dụng cụ hỗ trợ và các bài tập thể dụng tăng cường sức khỏe, cải thiện chuyển động.

       Các Dược sĩ có thể giáo dục bệnh nhân về các lựa chọn điều trị khác nhau cho thoái hóa khớp để bệnh nhân có thể tự đưa ra quyết định.
    Viêc tự ý sử dụng các sản phẩm thuốc hiện nay của bệnh nhân ở các nước rất nguy hiểm vì bệnh nhân có thể tự làm hại mình vì thiếu kiến thức bệnh học lẫn thuốc , vai trò của Bác Sỹ lẫn Dược Sỹ rất quan trọng trong việc tư vấn,huớng dẫn và giáo dục bệnh nhân trong việc sử dụng thuốc đúng và hợp lý.  

Nguồn : Namud - Bài viết dịch từ ” Osteoarthritis: The ABCs of Self Management” (Yvette C. Terrie, BSPharm, RPh)

 Tham khảo thêm các sản phẩm cho bệnh lý cơ xương khớp :

- Sản phẩm bổ sung glucosamin cho viêm khớp, thoái hóa khớp : Viartril - S, Viên xương khớp Toàn Cầu, Flamasol...

- Sản phẩm bổ sung canxi : Liquid canxi, IQ Kao, NextG cal...

- Sản phẩm cho gout : Hoàng tiên đan, Viên gout Toàn Cầu...

 

Đang tải...